کد مطلب:26139 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:26

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

فرق نبي با رسول و امام چيست؟

ما معمولاً براي معادل عربي رسول در زبان فارسي لفظ پيغمبر، پيامبر و پيمبر به كار ميبريم ولي لفظي كه مترادف بانبي باشدنداريم و به ناچار لفظ پيامبر كه هم معني رسول است را به كار ميبريم و حال آنكه قرآن دو تعبير به كار ميبرديكي رسول و ديگري نبي، اين گونه استعمال موجب شده ميان انديشمندان مسلمان بحث شود كه آيا رسول و نبي باهم تفاوت دارند يا نه و اگر تفاوت ندارند پس علت استعمال دو لفظ نبي و رسول در قرآن خصوصا در احاديث چيست؟ اين استعمال ميتواند سبب جعل دو اصطلاح متفاوت از هم باشد يا نه؟

براي روشن شدن بحث نكاتي را متذكر ميشويم:

نخست اينكه اين دو از نظر مفهوم تفاوتي آن چناني ندارند زيرا واژه نبي يا به معناي »فرد داراي خبر مهم« است و يا به معناي »فرد داراي مقام بلند«، و واژه رسول هم يا به معناي فرد داراي پيام است يا به معناي واسطه در انجام كار پس ازجهت مفهوم هيچ كدام اعم يا اخص از ديگري نيستند.

ثانيا از اختلاف موارد استعمال لفظ نبي و رسول در قرآن خصوصا با توجه به روايات شريفه راجع به انبيا و رسل ميتوان فهميد كه نبي از نظر مصداق اعم از رسول است يعني همه فرستادگان خدا نبي بودهاند ولي رسول نبودهاندهمين اختلاف در كاربرد سبب شده است كه علما نبي را غير از رسول از نظر اصطلاح بدانند.

ثالثا در ميان علما در بيان وجه تمايز ميان دو اصطلاح نبي و رسول تفاوتهايي ديده ميشود كه در ذيل به آنها اشاره ميگردد:

1 به نظر علامه طباطبايي، نبي آن كسي است كه خواب ميبيند و در خواب به او وحي ميشود و لي رسول آن كسي است كه ملك وحي بر او نازل ميشود و او ملك را ميبيند و با او سخن ميگويد.

2 به نظر برخي مانند استاد مصباح نبي به هر فرستاده و پيكي گفته ميشود ولي رسول بر پيك مخصوص اطلاق ميشود.

ايشان اين تفاوت را از نگرش به موارد متفاوت استعمال نبي و رسول در قرآن و حديثي كه دارد 313 نفر از انبيا فقط داراي رسالت خاصي بودهاند، استفاده مينمايند. (محمد تقي مصباح، راهنماشناسي، ج 2، ص 1316( فرقهاي ذيل هم ميان نبي و رسول گفته شده كه توسط علما به چالش و نقد كشيده شدهاند.

الف.رسول كسي است كه مبعوث به شرع جديدي شده باشد و نبي اعم از او كسي. يعني است كه شرع سابق را تبليغ كند.

ب.رسول كسي است كه داراي كتاب باشد و نبي آن كسي است كه كتاب نداشته باشد.

ج.رسول كسي است كه داراي كتاب باشد ولي فيالجمله نسخ شده باشد و نبي كسي است كه چنين نباشد.

د.رسول كسي است كه به او وحي ميشود و مأمور به ابلاغ هم باشد ولكن نبي كسي است كه از طرف خدا به او وحي شده، خواه مأمور رساندن محتواي وحي به مردم باشد يا نباشد.

امام به معناي رهبر و پيشوا است و به طور خاص مقامي است كه خداوند به برخي از بندگان صالح خود (همانند حضرت ابراهيم»ع)« پس از آزمايشها و امتحانهاي مختلف الهي عطا نموده است. امامت، مقام رهبري همه جانبه مادي، معنوي، جسمي، روحاني، ظاهري و باطني است.

نبي و رسول ارائه راه و طريق مي كنند ولي امام با سيطره اي كه بر ملكوت انسان ها دارد دست آنها را گرفته و با خود همراه مي كند.

براي آگاهي بيشتر ر.ك:

1- آموزش كلام اسلامي، سعيد مهر، ج 2، ص 12

2- امام شناسي، علامه تهراني، ج 1